Gịnị bụ nkwarụ mmụta?

Nkwarụ mmụta ; Ihe isi ike niji nka na-ege ntị, ikwu okwu, ịgụ akwụkwọ, ide ihe, ịtụgharị uche, idozi nsogbu ma ọ bụ mgbakọ na mwepụ. Ọ na-emekwa ka onye ahụ nwee nsogbu ịchekwa, nhazi na imepụta ozi. Ọ bụ ezie na a na-ahụkarị ya ugboro ugboro na ụmụaka, a na-ahụkwa nkwarụ mmụta na ndị okenye. Nọnọdụ ụfọdụ, a gaghị achọpụta ma mmadụ nwere nkwarụ mmụta ma ọ bụ na o nweghị, onye ahụ nwekwara ike ibi ndụ ya na ya.

Mgbaàmà nke nkwarụ mmụta

Mgbaàmà nke ụlọ akwụkwọ ọta akara:

• Nnukwu igbu oge nịmalite ikwu okwu,
• Ihe isi ike ma ọ bụ nwayọ nịkpọ okwu na ịmụta okwu ọhụrụ.
• Ịdị nwayọọ na mmepe nke mmegharị moto (dịka ọmụmaatụ, ike na-ekekọta akpụkpọ ụkwụ ma ọ bụ ịpị bọtịnụ elu, nhụsianya)

Mgbaàmà nke ụlọ akwụkwọ praịmarị:

• Ọ na-esiri ike ịmụta ịgụ, ide na nọmba.
• Akara mgbakọ na mwepụ na-agbagwoju anya (dịka "+" kama "x"),
• Ịgụ okwu azụ (dịka "na" kama "ụlọ")
• Ọjụjụ ịgụpụta oke na ide ihe,
• Oge mmụta siri ike,
• Enweghị ike ịmata ọdịiche dị nechiche ntụziaka (aka nri-aka ekpe, ugwu-ndịda),
• Ịdị nwayọọ nịmụ nkà ọhụrụ,
• Ọ na-esiri gị ike ime enyi,
• Echefula ihe omume ụlọ gị,
• Namaghị ka ọ ga-esi arụ ọrụ,
• Ihe isi ike nghọta ọdịdị ihu na mmegharị ahụ.
• Nwa ọ bụla nwere nkwarụ mmụta dị iche na enweghị otu njirimara. Ya mere, a chọrọ nyocha zuru ezu iji chọpụta njirimara ma mee nchọpụta.

Kedu ihe na-ebute nkwarụ mmụta?

Ọ bụ ezie na amabeghị ihe kpatara nkwarụ mmụta nke ọma, nchọpụta na-egosi na ọ na-ejikọta ya na ọdịiche arụ ọrụ na nhazi ụbụrụ. Ndịiche ndị a bụ ọmụmụ na ihe nketa. Ọ bụrụ na ndị nne na nna nwere akụkọ ihe mere eme yiri nke ahụ ma ọ bụ ọ bụrụ na otu nime ụmụnne ha nwere nkwarụ mmụta, ohere nke nwa nke ọzọ na-abawanye. Nọnọdụ ụfọdụ, nsogbu a na-enwe tupu ma ọ bụ mgbe a mụsịrị nwa (dị ka ịṅụ mmanya noge ime ime, enweghị oxygen, ike akaghi aka ma ọ bụ obere arọ ọmụmụ) nwekwara ike ịbụ ihe na-akpata nkwarụ mmụta. E kwesịghị ichefu na nsogbu akụ na ụba, ihe gbasara gburugburu ebe obibi ma ọ bụ ọdịiche omenala adịghị akpata nsogbu mmụta.

Nchọpụta nkwarụ mmụta

A na-eme nyocha ụlọ ọgwụ site naka onye ọkachamara, na-eburu nuche akụkọ ọmụmụ nwa, àgwà mmepe, arụmọrụ ụlọ akwụkwọ na àgwà mmekọrịta ọha na eze nke ezinụlọ. A na-achọta ya nokpuru aha Specific Learning Disorder na DSM 5, nke American Psychiatric Association bipụtara ma bụrụ isi iyi maka ikpebi njirisi nyocha. Dị ka usoro nyocha ahụ si dị, ihe isi ike nịmụ ihe na iji nkà ụlọ akwụkwọ, dịka e gosipụtara site na ọnụnọ ma ọ dịkarịa ala otu nime ihe mgbaàmà ndị a, ga-anọgiderịrịrịrị ma ọ dịkarịa ala ọnwa 6 nagbanyeghị ihe ndị dị mkpa;

• Ịgụ okwu na-ezighi ezi ma ọ bụ nke nta nke nta ma chọọ mgbalị,
• Ọ na-esiri ike ịghọta ihe a na-agụ pụtara,
• O siri ike ikwu okwu na ide akwụkwọ ozi,
• Ihe isi ike okwu ederede,
• Nghọta ọnụọgụgụ, eziokwu ọnụọgụ, ma ọ bụ ihe isi ike mgbako
• Ihe isi ike echiche ọnụọgụgụ.

Nkwarụ mmụta pụrụ iche; E kewara ya ụzọ atọ: nsogbu ịgụ akwụkwọ (dyslexia), nsogbu mgbakọ na mwepụ (dyscalculia) na nsogbu okwu ederede (dysgraphia). Ụdị subtypes nwere ike ịpụta ọnụ ma ọ bụ iche.

Kedu ka esi agwọ nkwarụ mmụta?

Nzọụkwụ mbụ mgbe ịmalite ọgwụgwọ bụ nkà mmụta uche. Usoro ọgwụgwọ agụmakwụkwọ maka ezinụlọ, ndị nkuzi na nwa ahụ dị oke mkpa nihe banyere ime echiche nke ọnọdụ ahụ na ikpebi ụzọ ị ga-esi soro. Maka oge na-esote, a ga-akwadebe mmemme mmụta pụrụ iche na ntinye aka nke ga-aga nihu notu oge nụlọ na nụlọ akwụkwọ.

Kedu otu esi agakwuru nwatakịrị nwere nkwarụ mmụta nụlọ?

Ụmụaka niile chọrọ ịhụnanya, nkwado na agbamume. Ụmụaka nwere nkwarụ mmụta chọrọ ihe ndị a niile. Dị ka ndị nne na nna, isi ihe mgbaru ọsọ ekwesịghị ịbụ ịgwọ nkwarụ mmụta, kama iji gboo mkpa mmekọrịta ha na nke mmetụta uche nagbanyeghị ihe isi ike ha ga-ezute. Ilekwasị anya nàgwà ọma nwatakịrị ahụ nụlọ na-enyere aka ịzụlite obi ike onwe ya. Ya mere, nwatakịrị ahụ na-amụta otú ọ ga-esi nagide ọnọdụ ndị siri ike, na-esiwanye ike na ntachi obi ya na-abawanye. Ụmụaka na-amụta site nịhụ na ịṅomi. Àgwà ọma nke ndị nne na nna na ime ihe ọchị na-agbanwe echiche nwatakịrị ahụ ma nyere ya aka na usoro ọgwụgwọ.

Kedu ka esi agakwuru nwatakịrị nwere nkwarụ mmụta nụlọ akwụkwọ?

Ọ dị oke mkpa ịkwado na ịkparịta ụka nụlọ akwụkwọ. Nụzọ dị otú a, a na-ahụ na ndị nkuzi mara nwatakịrị ahụ ma mee ihe kwekọrọ na mkpa ha. Nwa ọ bụla nwere akụkụ dị iche iche nke ihe ịga nke ọma ma ọ bụ ihe isi ike. Esemokwu ndị a na-egosipụta onwe ha na ebe a na-ahụ anya, na-ege ntị, tactile ma ọ bụ kinesthetic (mmegharị). Ịtụle ebe a na-etolite nwatakịrị na ime ya na-enyere aka usoro ọgwụgwọ. Maka ụmụaka nwere nghọta siri ike, enwere ike iji akwụkwọ, vidiyo ma ọ bụ kaadị. Maka ụmụaka nwere nhụta ntị siri ike, enwere ike ịdekọ ihe nkuzi a ka ha wee nwee ike ikwugharị ya nụlọ. Ịgba ha ume ka ha na ndị enyi na-arụkọ ọrụ nwekwara ike inye aka na usoro ahụ. Dịka ọmụmaatụ, maka nwatakịrị ọ na-esiri ike ịgụ nọmba na nsogbu mgbakọ na mwepụ, enwere ike nyochaa ebe nwatakịrị ahụ dị mma ma gbasaa na ngwọta dị ka idetu nsogbu na igosi ya.

Ndụmọdụ maka ezinụlọ

• Lekwasị anya nakụkụ dị mma nke nwa gị,
• Ejila nwa gị naanị ịga nke ọma nụlọ akwụkwọ,
• Gbaa ya ume inyocha mpaghara dị iche iche ebe ọ ga-eme nke ọma (dịka egwu ma ọ bụ egwuregwu),
• Kpebie atụmanya gị maka ihe ha nwere ike ime,
• Nye nkọwa dị mfe na nghọta,
• Cheta na nwa ọ bụla pụrụ iche.